Trong khi thế giới đang hướng về những căng thẳng ở Ukraina, ít ai biết rằng một cuộc chiến khác, âm ỉ và tàn khốc không kém, đang diễn ra tại Sudan. Kể từ tháng 4/2023, quốc gia này chìm trong khói lửa nội chiến, biến thủ đô Khartoum thành “Aleppo của Châu Phi”. Hàng triệu người dân phải di tản, hàng ngàn người thiệt mạng, và bóng ma diệt chủng lại một lần nữa hiện về trên mảnh đất Darfur đầy ám ảnh.
Bài viết này sẽ đưa bạn đến với những góc khuất của cuộc chiến Sudan, vén màn bí mật về những động cơ địa chính trị đằng sau cuộc chiến, và lý giải vì sao số phận Sudan lại quan trọng với thế giới đến vậy.
Sudan – Nơi Giao Thoa Văn Hóa Và Căng Thẳng Sắc Tộc
Nằm ở ngã tư đường giữa thế giới Ả Rập và Châu Phi, Sudan mang trong mình sự đa dạng văn hóa độc đáo với hơn 600 dân tộc và 400 ngôn ngữ. Tuy nhiên, chính sự đa dạng này lại là mầm mống cho những xung đột sắc tộc và tôn giáo dai dẳng.
Miền Bắc, nơi tập trung phần lớn người Ả Rập theo Hồi giáo, luôn muốn áp đặt luật lệ và quyền lực lên miền Nam, nơi sinh sống của các bộ tộc Châu Phi với tín ngưỡng bản địa và Cơ Đốc giáo. Sự phân biệt đối xử và bất bình đẳng đã châm ngòi cho hai cuộc nội chiến đẫm máu (1955-1972 và 1983-2005), cướp đi sinh mạng của hàng triệu người.
Nội Chiến Sudan – Cuộc Chiến KHÔNG HỒI KẾT | Ngòi Nổ Kiến Thức
Khung cảnh tan hoang tại Khartoum sau những trận giao tranh ác liệt. Nguồn ảnh: Ngòi Nổ Kiến Thức
Dầu Mỏ – Lợi Ích Khơi Nguồn Bi Kịch
Một trong những nguyên nhân sâu xa khiến miền Bắc Sudan quyết tâm kìm kẹp miền Nam chính là dầu mỏ. Phần lớn trữ lượng dầu mỏ của Sudan nằm ở miền Nam. Việc miền Nam ly khai đồng nghĩa với việc mất đi nguồn thu khổng lồ, đẩy miền Bắc vào khủng hoảng kinh tế.
Chính phủ Sudan, dưới sự lãnh đạo của nhà độc tài Omar al-Bashir, đã không ngần ngại sử dụng bạo lực để đàn áp các phong trào đòi ly khai ở miền Nam, đỉnh điểm là thảm kịch diệt chủng tại Darfur năm 2003.
SAF – RSF: Cuộc Chiến Huynh Đệ Tương Tàn
Sau khi al-Bashir bị lật đổ năm 2019, Sudan bước vào giai đoạn chuyển giao đầy hy vọng với một chính phủ dân sự. Tuy nhiên, quyền lực thực sự lại nằm trong tay hai lực lượng quân sự hùng mạnh: Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) do tướng Abdel Fattah al-Burhan lãnh đạo, và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) do Mohamed Hamdan Dagalo (biệt danh Hemedti) chỉ huy.
Ban đầu, SAF và RSF hợp tác để lật đổ al-Bashir. Nhưng sau đó, mâu thuẫn nảy sinh do tranh giành quyền lực và bất đồng về lộ trình chuyển giao sang chính phủ dân sự. Tháng 4/2023, mâu thuẫn leo thang thành xung đột vũ trang, đẩy Sudan vào vòng xoáy bạo lực mới.
Những Kẻ Giật Dây Từ Bóng Tối
Cuộc chiến Sudan không chỉ đơn thuần là cuộc đấu đá nội bộ. Đằng sau cuộc chiến này là sự can dự của nhiều thế lực nước ngoài với những toan tính riêng:
- UAE: Ủng hộ RSF với hy vọng củng cố ảnh hưởng tại khu vực Biển Đỏ và cạnh tranh vị thế với Ả Rập Saudi.
- Nga: Thông qua tập đoàn quân sự tư nhân Wagner, Nga cung cấp vũ khí và lính đánh thuê cho RSF để đổi lấy vàng, qua đó né tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây.
- Mỹ: Lo ngại về sự lớn mạnh của Nga và UAE tại Sudan, Mỹ đang tìm cách hỗ trợ SAF một cách bí mật.
Kết luận: Số Phận Sudan Và Tương Lai Mong Manh
Cuộc chiến Sudan đã đẩy quốc gia này đến bờ vực thẳm của sự tan rã và hủy hoại. Hàng triệu người dân Sudan đang phải gánh chịu những hậu quả nặng nề của chiến tranh, trong khi đó, những toan tính địa chính trị của các cường quốc khiến cho viễn cảnh hòa bình ngày càng xa vời.
Liệu Sudan có thể thoát khỏi vòng xoáy bạo lực và tìm lại được bình yên? Hãy cùng chia sẻ suy nghĩ của bạn về vấn đề này.
