Bạn đã bao giờ bỗng dưng có cảm giác như mình đã trải qua một sự kiện nào đó, một cách vô cùng chân thực, mặc dù bạn biết chắc rằng mình chưa từng trải nghiệm nó trước đây? Cảm giác vừa lạ vừa quen ấy, vừa kỳ diệu vừa có chút ma mị, chính là hiện tượng Déjà Vu mà chúng ta sẽ cùng nhau khám phá trong bài viết này.
Điều gì xảy ra nếu tôi nói với bạn rằng Déjà Vu không hề bí ẩn và xa lạ như bạn nghĩ? Thực chất, nó là một hiện tượng tâm lý phổ biến hơn bạn tưởng, và khoa học đã có những lời giải thích khá thuyết phục cho hiện tượng kỳ lạ này. Hãy cùng Vũ Trụ Nguyên Thủy lặn sâu vào thế giới của Déjà Vu, để hiểu rõ hơn về những bí mật ẩn giấu bên trong tâm trí con người.
Déjà Vu Là Gì?
Trước khi đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân, hãy cùng định nghĩa chính xác Déjà Vu là gì. Thuật ngữ “Déjà Vu” bắt nguồn từ tiếng Pháp, mang nghĩa là “đã nhìn thấy”. Nó được sử dụng lần đầu tiên vào năm 1876 bởi nhà nghiên cứu triết học và tâm thần học người Pháp, Emil Boirac.
Theo đó, Déjà Vu được định nghĩa là một cảm giác quen thuộc kỳ lạ, khiến bạn cảm thấy như đã trải qua một sự kiện, một tình huống, hoặc đã nhìn thấy một khung cảnh nào đó trước đây, mặc dù thực tế là bạn chưa từng trải qua.
Phân Loại Các Trải Nghiệm Déjà Vu
Bạn có biết rằng, không phải tất cả Déjà Vu đều giống nhau? Tùy thuộc vào cách thức diễn ra và nguồn gốc, chúng ta có thể phân loại Déjà Vu thành các loại sau:
1. Déjà Vu: Đây là loại phổ biến nhất, khiến bạn cảm thấy như đã sống qua một sự kiện nào đó, cùng với các chi tiết như cảm xúc, suy nghĩ, mùi vị, âm thanh,… một cách rõ ràng. Ví dụ, bạn đang xem một bộ phim hài và cười rất lớn trước một tình tiết nào đó, rồi bỗng dưng bạn cảm thấy như đã từng xem qua bộ phim này trước đây, và có thể đoán được những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
2. Déjà Senti: Loại Déjà Vu này khiến bạn có cảm giác quen thuộc với một cảm xúc, một suy nghĩ, hoặc một trạng thái tinh thần nào đó, nhưng không thể nhớ rõ là khi nào và ở đâu bạn đã từng trải qua cảm giác ấy. Ví dụ, bạn đang nghe một bài hát mới, và bạn cảm thấy như thể đã từng nghe nó trước đây rồi, mặc dù nó chỉ vừa mới ra mắt.
3. Déjà Visité: Đây là hiện tượng liên quan đến cảm giác không gian, khiến bạn cảm thấy quen thuộc với một địa điểm mà bạn chưa từng đến. Ví dụ, bạn đến một thành phố mới, và khi đi dạo trên đường phố, bạn bỗng dưng có cảm giác như mình đã từng đến đây trước đây, và có thể chỉ đường cho bạn bè mà không cần nhìn bản đồ.
Hình ảnh minh họa cho Déjà Vu
Nguyên Nhân Gây Ra Hiện Tượng Déjà Vu
Vậy, điều gì đã tạo nên cảm giác kỳ lạ này? Cho đến nay, vẫn chưa có lời giải đáp chính xác cho câu hỏi này. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã đưa ra một số giả thuyết khả thi, trong đó phổ biến nhất là các giả thuyết liên quan đến hoạt động của não bộ:
1. Sự Trục Trặc Nhỏ Trong Não Bộ: Giả thuyết này cho rằng, Déjà Vu xảy ra khi bộ não xử lý thông tin không đúng cách. Thông thường, khi tiếp nhận thông tin, não bộ sẽ truyền thông tin từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn. Tuy nhiên, đôi khi, ký ức ngắn hạn có thể “đi tắt” và lưu thẳng vào bộ nhớ dài hạn, khiến bạn cảm thấy như thể đang “tìm lại” một ký ức đã lâu, trong khi thực tế sự việc mới chỉ vừa xảy ra.
2. Học Thuyết Phần Tán Nhận Thức: Theo học thuyết này, Déjà Vu xảy ra khi bạn nhìn thấy một sự vật, sự việc ở hai thời điểm khác nhau, nhưng trong một khoảng thời gian rất ngắn, khiến não bộ không kịp ý thức được. Lần đầu tiên bạn nhìn thấy sự vật đó, bạn có thể đang bị phân tâm, nên não bộ chỉ ghi nhớ một cách mơ hồ. Đến lần thứ hai, khi nhìn thấy lại sự vật đó, não bộ sẽ “phát lại” ký ức trước đó, khiến bạn có cảm giác quen thuộc, mặc dù bạn không nhớ rõ là đã nhìn thấy nó khi nào.
3. Giả Thuyết Về Sự Quen Thuộc Của Tâm Lý Học Gestalt: Giả thuyết này cho rằng, Déjà Vu có thể xảy ra khi có sự tương đồng về không gian giữa một khung cảnh hiện tại và một khung cảnh trong trí nhớ của bạn. Ví dụ, bạn đang đi qua sảnh chờ của một khách sạn, và bạn bỗng dưng có cảm giác như đã từng đến đây trước đây. Nguyên nhân có thể là do bố cục không gian của sảnh chờ này (cách sắp xếp bàn ghế, quầy lễ tân,…) giống với bố cục không gian của một sảnh chờ khác mà bạn đã từng đến trước đây, mặc dù bạn không nhớ rõ là sảnh chờ nào.
Déjà Vu: Ảo Ảnh Của Não Bộ Hay Dự Báo Tương Lai?
Bên cạnh những giải thích khoa học, nhiều người lại tin rằng Déjà Vu là một hiện tượng tâm linh, liên quan đến những trải nghiệm từ kiếp trước, hoặc là một dạng “tiên tri”, “dự báo” về tương lai. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh cho những giả thuyết này.
Kết Luận
Dù là “trò đùa” của não bộ, hay là một hiện tượng tâm linh kỳ bí, thì Déjà Vu vẫn là một minh chứng cho sự phức tạp và kỳ diệu của tâm trí con người. Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng Déjà Vu, cũng như những giả thuyết khoa học xung quanh hiện tượng này.
