Bạn có bao giờ tự hỏi, tại sao Nga và Nhật Bản – hai cường quốc hùng mạnh – vẫn chưa ký kết hiệp ước hòa bình kể từ sau Thế chiến thứ hai? Điều gì khiến mối quan hệ giữa họ luôn trong tình trạng “chiến tranh lạnh”, âm ỉ một ngọn lửa có thể bùng phát bất cứ lúc nào? Câu trả lời nằm ở bốn hòn đảo nhỏ bé nhưng đầy tiềm năng và vị trí chiến lược: Etorofu, Kunashiri, Shikotan và quần đảo Habomai.
Nga Nhật – Ngọn Lửa Chiến Tranh Vẫn Còn Âm Ỉ
Bốn hòn đảo tranh chấp giữa Nga và Nhật Bản
Cuộc Chiến Lãnh Thổ Kéo Dài Gần Một Thế Kỷ
Mối quan hệ Nga – Nhật đã trải qua nhiều thăng trầm trong lịch sử, từ những hiệp ước hòa bình ban đầu cho đến cuộc chiến tranh Nga – Nhật (1904-1905) khốc liệt. Sau Thế chiến thứ hai, Liên Xô (tiền thân của Nga ngày nay) đã kiểm soát toàn bộ quần đảo Kuril, bao gồm cả bốn hòn đảo mà Nhật Bản gọi là “Lãnh thổ phía Bắc”.
Hai Luận Điểm – Một Cuộc Tranh Cãi
Nhật Bản dựa vào những hiệp ước lịch sử, cho rằng bốn hòn đảo này là một phần lãnh thổ không thể tách rời của họ, bị Liên Xô chiếm đóng trái phép sau Thế chiến thứ hai. Ngược lại, Nga khẳng định quyền kiểm soát của mình dựa trên kết quả của Thế chiến thứ hai và sự hiện diện lâu dài của cộng đồng người Nga trên đảo.
Vị Trí Chiến Lược – Mấu Chốt Của Vấn Đề
Vị trí địa lý đặc biệt của bốn hòn đảo này là chìa khóa để hiểu rõ hơn về cuộc tranh chấp dai dẳng này. Nằm ở Tây Thái Bình Dương, kiểm soát quần đảo Kuril đồng nghĩa với việc kiểm soát tuyến đường biển chiến lược kết nối biển Okhotsk với Thái Bình Dương.
Đối với Nga, đây là cửa ngõ quan trọng để Hạm đội Thái Bình Dương của họ tiếp cận Thái Bình Dương mà không bị cản trở bởi các căn cứ quân sự của Mỹ và đồng minh. Đối với Nhật Bản và Mỹ, việc kiểm soát khu vực này sẽ giúp hạn chế đáng kể sự di chuyển của Hạm đội Nga, đồng thời tạo lợi thế chiến lược to lớn trong khu vực.
Tương Lai Nào Cho Bốn Hòn Đảo Tranh Chấp?
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực đàm phán, nhưng đến nay, Nga và Nhật Bản vẫn chưa thể tìm được tiếng nói chung cho vấn đề này. Tình hình càng trở nên căng thẳng hơn sau cuộc xung đột Nga – Ukraine, khi Nhật Bản tham gia vào các biện pháp trừng phạt Nga, dẫn đến việc Moskva đóng băng các cuộc đàm phán hòa bình.
Kết Luận
Cuộc tranh chấp chủ quyền đối với bốn hòn đảo giữa Nga và Nhật Bản là minh chứng rõ nét cho những tàn dư của lịch sử và sự cạnh tranh địa chính trị. Liệu ngọn lửa chiến tranh âm ỉ có bùng phát thành một cuộc xung đột mới? Hay hai bên sẽ tìm được tiếng nói chung để giải quyết vấn đề một cách hòa bình? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời câu hỏi này.
