Có lẽ nhiều người trong chúng ta đã nghe đến thuật ngữ “nhà tạo lập thị trường” (Market Makers – MM) nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về vai trò, chức năng cũng như những khía cạnh trái ngược mà họ mang lại trong thế giới giao dịch. Vậy, thực sự MM là gì và họ ảnh hưởng như thế nào đến thị trường tài chính? Hãy cùng Unilever.edu.vn khám phá những điều thú vị xung quanh những “kẻ săn mồi” này nhé!
Vài nét về nhà tạo lập thị trường
House market makers là những cá nhân hoặc tổ chức cung cấp thanh khoản cho thị trường, tạo điều kiện cho việc mua bán tài sản được thực hiện một cách dễ dàng và nhanh chóng. Wesley Pryor, người sáng lập Acheron Trading, đã từng chia sẻ rằng “Mọi người thường có cái nhìn tiêu cực về việc tạo lập thị trường. MM được xem như những kẻ săn mồi. Tuy nhiên, họ thực sự là một thành phần quan trọng giúp hệ sinh thái tài sản kỹ thuật số vận hành”.
Mặc dù vai trò của MM là hỗ trợ và duy trì tính thanh khoản, chúng ta cũng cần chú ý đến việc có những MM không trung thực. Họ có thể thao túng giá token, thổi phồng khối lượng giao dịch và thực hiện các hành vi không đúng đắn như bơm và bán phá giá.
pump and dump
Ảnh minh họa về hành vi thao túng giá trên thị trường tài chính
Hoạt động wash trading NFT
Một phương thức mà các MM kém minh bạch có thể sử dụng là wash trading – thao túng khối lượng giao dịch bằng cách thực hiện các giao dịch qua lại liên tục trên cùng một tài sản để tạo ra ảo tưởng về khối lượng giao dịch. Hành vi này đã được ghi nhận ở nhiều dự án crypto, và có thể gây tác động lớn đến thị trường. Theo một báo cáo của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER) vào tháng 12/2022, khoảng 70% khối lượng giao dịch thực tế trên các sàn giao dịch không được pháp luật quản lý có thể là giả mạo.
Hai loại nhà tạo lập thị trường chính
Khi nói về MM, chúng ta có thể phân chia thành hai loại chính:
- MM sàn giao dịch: Những MM này giúp tạo ra môi trường giao dịch ổn định và đảm bảo tính thanh khoản cho sàn giao dịch cụ thể.
- MM token: Chủ yếu liên quan đến các dự án phát hành token, những MM này đảm nhận vai trò quan trọng trong việc duy trì tính thanh khoản cho các token đó, đặc biệt là trong giai đoạn đầu.
Mỗi loại MM đều có nhiệm vụ cụ thể trong việc bảo đảm rằng cá nhân có thể giao dịch tài sản một cách dễ dàng mà không gặp trở ngại nào.
advertising
Hình ảnh minh họa cho các hoạt động wash trading và sự tương tác giữa các nhà tạo lập thị trường
Vai trò thực sự của nhà tạo lập thị trường
Nhiều dự án phát hành token thường nhầm lẫn vai trò của MM khi nghĩ rằng nhiệm vụ của họ là tạo ra khối lượng giao dịch và nâng giá tài sản. Nhưng thực tế lại không phải như vậy. Jelle Buth, đồng sáng lập MM Enflux, cho biết rằng “vai trò thực sự của MM là đảm bảo tài sản có thể giao dịch được bằng cách cung cấp tính thanh khoản và duy trì sổ lệnh lành mạnh”.
Một trong những khía cạnh quan trọng của MM là khả năng tạo ra sự đột phá cho tài sản mới. Những MM chất lượng cao có khả năng nâng cao tính thanh khoản mà không làm tổn hại đến lợi nhuận. Họ hiểu rằng chênh lệch giữa giá mua và giá bán (spread) có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm của nhà đầu tư.
MM tốt và MM xấu
Không phải tất cả các MM đều hoạt động theo cách công bằng. Có hai mô hình hoạt động chính của MM:
- Mô hình dịch vụ: Ở đây, MM nhận được khoản thanh toán cố định để đảm bảo tính thanh khoản cho sàn giao dịch.
- Mô hình quyền chọn mua và cho vay: Các MM sử dụng token vay từ khách hàng trong hoạt động tạo lập thị trường. Đồng thời, họ cũng sở hữu quyền chọn mua đối với các token đó.
Tuy nhiên, với mô hình quyền chọn mua và cho vay, nhiều MM có thể bị “ký sinh” khi thao túng giá tài sản bằng cách thổi phồng giá và sau đó bán khống. Họ có thể tận dụng quy luật thị trường để kiếm lời từ những đợt tăng giá.
Thách thức của nhà tạo lập thị trường
Nhiều ý kiến cho rằng sàn giao dịch đã góp phần khuyến khích sự phát triển của các MM không trung thực. Khi yêu cầu khối lượng giao dịch hàng ngày không chính thức để niêm yết token, nhiều dự án cảm thấy cần phải sử dụng MM để “bơm” khối lượng giao dịch của mình. Điều này dẫn đến sự thiếu minh bạch và nghi ngờ từ phía nhà đầu tư, làm giảm uy tín của thị trường.
Asal Alizade, người đứng đầu hoạt động tại Blocklogica, đã nhấn mạnh rằng các sàn giao dịch hàng đầu tránh việc niêm yết token không đủ yêu cầu. Nếu những dự án không thể duy trì yêu cầu về khối lượng giao dịch tối thiểu hoặc có hành vi thao túng, token sẽ bị hủy niêm yết.
Hướng tới sự minh bạch hơn
Trong bối cảnh này, nhiều MM đã được khuyến khích cải thiện hình ảnh của mình bằng cách minh bạch hơn trong hoạt động của mình. Jobbe-Duval tại Coinwatch cho rằng các MM nên xem xét lại cách thức làm việc của mình, đồng thời tạo ra các tiêu chuẩn minh bạch trong toàn ngành để kích thích niềm tin từ nhà đầu tư.
Đồng thời, các MM cũng có thể cân nhắc đến việc cung cấp báo cáo minh bạch về hiệu suất thanh khoản, từ đó tạo điều kiện cho các dự án đánh giá và điều chỉnh kịp thời.
Kết luận
Tóm lại, nhà tạo lập thị trường đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính thanh khoản và hỗ trợ sự phát triển của các tài sản trên thị trường. Tuy nhiên, việc nhận diện và lựa chọn các MM chân chính, minh bạch là một phần thiết yếu giúp đảm bảo sự phát triển bền vững cho thị trường. Hãy cùng Unilever.edu.vn theo dõi những xu hướng và thay đổi trong thế giới nhà tạo lập thị trường để bạn có thể đầu tư một cách thông minh và hiệu quả.
