Trong bối cảnh cuộc chiến tranh công nghệ quân sự ngày càng khốc liệt, việc sở hữu những vũ khí tối tân, hiện đại là ưu tiên hàng đầu của các cường quốc quân sự trên thế giới. Trong đó, các hệ thống phòng không tầm thấp luôn đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ an ninh, chủ quyền lãnh thổ. Và hệ thống tên lửa phòng không Starstreak của Anh Quốc, với những tính năng vượt trội, đã và đang chứng minh được vị thế của mình trên bản đồ vũ khí toàn cầu.
Nguồn gốc ra đời của “hung thần” Starstreak
Câu chuyện về sự ra đời của Starstreak bắt đầu từ những năm 1980, khi Quân đội Hoàng gia Anh nhận thấy sự nguy hiểm từ các loại vũ khí thế hệ mới của Liên Xô và Hoa Kỳ, đặc biệt là các dòng máy bay tác chiến tầm thấp với khả năng tấn công chớp nhoáng và đầy bất ngờ. Nhận thức được tầm quan trọng của việc sở hữu một hệ thống phòng không hiện đại, có khả năng vô hiệu hóa các mối đe dọa từ trên không, Anh Quốc đã tập trung nghiên cứu và phát triển Starstreak.
Starstreak, đứa con cưng của hãng Thales (TADL), ra đời như một lời khẳng định đanh thép về sức mạnh công nghệ quân sự của xứ sở sương mù. Hệ thống tên lửa phòng không tầm thấp, tốc độ cao này được thiết kế để chống lại các loại máy bay trực thăng và máy bay tấn công mặt đất, là kết quả của chương trình phát triển tên lửa vác vai thế hệ mới MANPADS.
Tháng 9/1997, hệ thống Starstreak đầu tiên chính thức gia nhập lực lượng Quân đội Anh, thay thế cho các tổ hợp phòng không vác vai Javelin đã lỗi thời. Với hai phiên bản chính là hạng nhẹ LML và phiên bản vác vai được phát triển vào năm 2000, Starstreak sở hữu tính cơ động cực kỳ cao, có thể được lắp ráp và khai hỏa chỉ trong vài giây.
Những đặc điểm nổi bật khiến Starstreak trở nên “đáng gờm”
Điều gì đã tạo nên sức mạnh vượt trội cho Starstreak, giúp nó trở thành nỗi khiếp sợ của các dòng máy bay chiến đấu tầm thấp? Hãy cùng phân tích những đặc điểm nổi bật của hệ thống phòng không này:
Hệ thống dẫn đường laser bán chủ động – “Con mắt thần” của Starstreak
Khác biệt lớn nhất của Starstreak so với các hệ thống MANPADS truyền thống là việc sử dụng cơ cấu dẫn đường bán chủ động bám chùm laser thay vì hệ thống dẫn đường ảnh nhiệt chủ động. Điều này đòi hỏi cơ cấu phóng của Starstreak phải phức tạp hơn rất nhiều.
Cụ thể, hệ thống dẫn đường của Starstreak hoạt động dựa trên hai chùm tia laser chiếu tới mục tiêu. Đạn tên lửa sẽ bám theo chùm laser chiếu xạ để tự hiệu chỉnh quỹ đạo bay và tấn công vào điểm đã được định sẵn. Các chùm tia laser sẽ duy trì chế độ dẫn đường cho tới khi đạn tên lửa đánh trúng mục tiêu, thay vì “bắn và quên” như đầu dò ảnh nhiệt truyền thống.
Hệ thống dẫn đường bằng laser mang lại cho Starstreak độ tin cậy cao, bởi nó không bị ảnh hưởng bởi bẫy nhiệt hoặc nhiễu radar. Hơn nữa, với tốc độ di chuyển gần 1,6km/s, đạn tên lửa sẽ chạm mục tiêu ở cự ly tối đa chỉ từ 5-6 giây sau khi phóng, khiến máy bay đối phương có quá ít thời gian để né tránh hoặc thả bom.
Tuy nhiên, hệ thống dẫn đường bằng laser cũng có nhược điểm là dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường như khói bụi, mây mù… Những yếu tố này có thể gây nhiễu loạn chùm laser dẫn bắn, ảnh hưởng tới độ chính xác của đạn tên lửa.
Cơ chế đánh chặn độc đáo – Sức mạnh “kép” hủy diệt mục tiêu
Điểm đặc biệt tiếp theo của Starstreak chính là cơ chế đánh chặn kết hợp giữa xuyên phá động năng và nổ phá mảnh. Thay vì sử dụng đạn tên lửa nổ phá mảnh định hướng thông thường, Starstreak được trang bị 3 đạn con làm bằng hợp kim Vonfram có tỷ khối cao – một loại hợp kim siêu cứng, bền nhiệt.
Sau khi được phóng đi, ở giai đoạn tiếp cận mục tiêu, đạn con sẽ tách khỏi đạn mẹ và được dẫn hướng độc lập từ hệ thống laser chỉ thị tới đích trên máy ngắm bệ phóng. Khi tiếp xúc với mục tiêu, đạn con sẽ xuyên phá vào bên trong nhờ động năng lớn, sau đó đầu nổ 450g mới được kích hoạt nhờ cơ chế nổ tác động trễ. Cách tấn công này đặc biệt hiệu quả với các phương tiện bay được thiết kế rất kín.
Tốc độ “thần tốc” – Yếu tố mang lại lợi thế vượt trội
Với tốc độ bay lên tới Mach 4 (gấp 4 lần tốc độ âm thanh), Starstreak được xem là tên lửa tầm thấp nhanh nhất thế giới hiện nay. Tốc độ “thần tốc” này có được là nhờ thiết kế 2 tầng động cơ: động cơ phóng đưa tên lửa rời ống phóng và động cơ hành trình giúp đạn tên lửa đạt tốc độ Mach 3,5 ở khoảng cách 400m.
Tốc độ cao chính là yếu tố then chốt mang lại cho Starstreak khả năng đánh chặn hiệu quả các mục tiêu bay thấp, tốc độ cao. 
Tại Sao Tên Lửa Mới Starstreak Của Anh Lại Khủng Khiếp Như Vậy?
Các phiên bản đa dạng, đáp ứng nhiều yêu cầu chiến đấu
Để đáp ứng nhu cầu tác chiến đa dạng trên các chiến trường khác nhau, Starstreak đã được phát triển với nhiều phiên bản:
- Phiên bản LML: Trang bị 3 ống phóng trên cùng một thiết bị phóng, đảm bảo khả năng tiêu diệt mục tiêu cao nhất.
- Phiên bản LMM (Lightweight Multirole Missile): Phiên bản siêu nhẹ, được thiết kế để trang bị cho máy bay không người lái, trực thăng.
- Phiên bản hải quân: Được cải tiến để phù hợp với tác chiến trên biển, mỗi lần phóng 6 quả tên lửa.
- Phiên bản SP HVM: Trang bị trên xe bọc thép Alvis Stormer AFV để tăng tính cơ động, phục vụ cho nhiệm vụ phòng không tầm ngắn.
- Phiên bản ATASK (Air To Air Starstreak): Phiên bản không đối không, được trang bị cho máy bay chiến đấu Apache của Không quân Hoa Kỳ.
Starstreak trên chiến trường – Minh chứng cho sức mạnh vượt trội
Starstreak đã chứng minh được năng lực của mình qua các cuộc xung đột trên thế giới, đặc biệt là trong cuộc xung đột Nga – Ukraine hiện nay. Việc Anh Quốc cung cấp hệ thống tên lửa Starstreak cho Ukraine đã phần nào chứng minh được hiệu quả của loại vũ khí này trên chiến trường.
Kết luận
Với những đặc điểm vượt trội về hệ thống dẫn đường, cơ chế đánh chặn và tốc độ bay, Starstreak xứng đáng là “hung thần” của các dòng máy bay chiến đấu tầm thấp. Hệ thống tên lửa phòng không này không chỉ khẳng định sức mạnh công nghệ quân sự của Anh Quốc mà còn góp phần thay đổi cục diện trên các chiến trường hiện đại.
